از لحاظ نوع كشت ، معمولا بذر گندم به دو گروه بذر گندم بهاره و بذر گندم پاييزه طبقه بندي مي شود .
در هر يك از اين دو نوع بذر گندم ، شرايط كشت ، رشد و خصوصيات ظاهري ، متفاوت مي باشد و همانطور كه از نام آنها پيداست ، هر يك از اين دو نوع بذر گندم در زمانهاي مختلفي از سال كشت مي شوند. معمولا عمق شكاف موجود بر روي بذر گندم بهاره كتر از بذر گندم پاييزه است .
بذر گندم پاييزه در پاييز و در زماني كه دماي هوا كمتر از 13 درجه باشد كشت مي شود . در همان فصل پاييز ، بذر گندم شروع به جوانه زني نموده و در طول فصل زمستان ، گياه گندم به صورت خوشه اي جوان در آمده و با شروع بهار شروع به رشد مينمايد .
بذر گندم پس از كاشت مراحل مختلفي را طي ميكند تا گياه به ثمر بنشيند . به طور خلاصه ميتوان گفت دوره رشد بذر گندم شامل جوانه زني بذر گندم ، پنجه زني ، تشكيل روزت گياه ، ساقه روي و تشكيل شدن ميوه و گل گياه مي باشد .
ميزان بذر گندم مورد نياز در كشت پاييزه حدود 200 كيلوگرم در هكتار و در زاعت ديم ، 60 كيلوگرم بذر گندم در هر هكتار مي باشد . در حقيقت در كشت گندم ، نسبت ميزان بذر گندم آبي و بذر گندم ديم ، يك به بيست است .
ميزان رطوبت خاك در ميزان بذر گندم مورد مصرف يكي از فاكتورهاي اصلي بشمار مي رود به طوري كه كه در مناطقي با ميزان بارش كم ، بذر گندم مورد نياز كمتر از ميزان بذر گندم مورد نياز در مناطق نيمه مرطوب و مرطوب است.
بذر ، يكي از مهمترين نهاده هاي كشاورزيست كه كشت و زرع بدون آن تقريبا امكان پذير نيست . همچنين كيفيت بذر نيز در به دست آوردن محصولي با كيفيت ، از اهميت ويژه اي برخوردار است . در حقيقت يك بذر خوب و با كيفيت ، متضمن برداشت محصولي با كيفيت خواهد بود.
در اصطلاح عوام ، بذر به دانه گياه اطلاق ميشود ولي در علم كشاورزي ، به هر واحد از بافت يك گياه كه بتواند موجب رويش گياه جديد شود ، بذر اطلاق مي شود .
به عنوان مثال ، پياز يك گل يا غده سيب زميني ، در طبقه بندي علم كشاورزي ، بذر محسوب مي گردند.
طبقه بندي انواع بذر :
بذر اوليه يا بذر اصلاح گر
بذر اوليه يا بذر اصلاح گر به بذر و يا قسمتي از اندامهاي گياه گفته ميشود كه تحت نظارت افراد متخصص توليد شده و داراي برچسب سفيد رنگ مي باشد . نگهداري و ذخيره بذر اوليه كار نسبتا سختي مي باشد .
بذر پايه و يا بذر سوپر اليت
بذر پايه به بذري اطلاق مي شود كه حاصل كشت بذر اوليه مي باشد . كشت بذر پايه معمولا چندين بار تكرار مي شود ، به اين معني كه چندين بار از بذر پايه ، بذر جديد توليد مي گردد . بذر پايه داراي برچسب سفيد رنگ بوده و نسبت به بذر گواهي شده ، در اندازه كمتري توليد مي گردد.
بذر ثبت شده يا بذر مادري
بذر مادري حاصل تكثير بذر پايه مي باشد و مانند بذر پايه ممكن است چندين بار تكثير و توليد شود . بذر ثبت شده يا بذر مادري داراي برچسب ارغواني رنگ مي باشد .
بذر گواھي شده
بذر گواهي شده نتيجه كشت بذر پايه و يا بذر ثبت شده مي باشد و پس از توليد، توسط ارگانها و مراجع ذيصلاح ، تاييد مي گردد. اين بذر داراي برچسب مخصوص آبي رنگي بوده كه به اين علت به بذر آبي نيز معروف مي باشد .
نكاتي كه در مورد يك بذر بايد بدانيم :
درجه خلوص بذر
يكي از موارد بسيار مهم در تهيه بذر اين است كه بذر بايد خالص و عاري از هرگونه مواد خارجي و ناخالصي باشد . همچنين بذر خالص فاقد بذور شكسته ، آلوده به انواع آفات و بيماري مي باشد.
قوه ناميه بذر
به ميزان توانايي يك بذر براي جوانه زني و رويش ، قوه ناميه اطلاق مي شود كه درصد قوه ناميه و آگاهي از ميزان آن به هنگام تهيه بذر ، بسيار اهميت دارد.